Việc trang trí bàn thờ bằng câu đối là nét đẹp văn hóa truyền thống ở nước ta. Những câu đối với nhiều chủ đề khác nhau mang hàm ý khuyên răn con người sống sao cho ngay thẳng, hiếu thảo, giữ tâm trong sáng. Tuy nhiên nhiều người vẫn luôn thắc mắc: câu đối treo bàn thờ là gì? Vì sao nên treo câu đối trên bàn thờ gia tiên? Trong bài viết này, nhà thờ họ sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc trên.
Câu đối là gì?
Câu đối thuộc thể loại biền ngẫu, dùng thể thức đối đôi để thể hiện ý nghĩa và tư tưởng, quan điểm, tình cảm của của tác giả. Chữ “đối” ở đây biểu thị sự đối lập và được hợp thành 1 đôi hoàn chỉnh.
Câu đối có nguồn gốc từ Trung Quốc và nó được xem là tinh hoa của văn hóa chữ Hán. Sau khi được lan truyền rộng rãi thì nó có thêm khá nhiều biến thể. Cho đến nay, câu đối được coi là thể loại văn học độc đáo ở các nước Đông Á như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc.
Người Trung Quốc xưa gọi câu đối là Đối liên. Đối liên ra đời cách đây khoảng hơn 3000 năm, do chúa nhà Hậu Thục viết trên tấm gỗ đào năm 959.
Câu đối chữ Hán tự, Hán nôm hoặc câu đối thư Pháp tiếng Việt thường dùng trong thờ tự, treo ở 2 cột bên bàn thờ gia tiên, trong chùa chiền, những nơi mang đậm tính tâm linh được gọi là Doanh liên hay câu đối thờ.
Các loại câu đối thờ thịnh hành nhất hiện nay là: Câu đối chữ nhật loại thường, Câu đối hình quả bầu, câu đối có bo khung viền, câu đối lá lật, câu đối bán nguyệt, kiểu lòng máng ốp cột…
✅✅✅ Xem thêm: Cách bày trí bàn thờ trong chung cư
Vì sao nên treo cấu đối trên bàn thờ
Bàn thờ là không gian thờ cúng Phật, ông bà tổ tiên, thần linh. Vì vậy, trang trí bàn thờ không thể qua loa, xuề xòa mà phải đầy đủ vật phẩm thờ cúng, để thể hiện được sự thành tâm, tôn kính đối với bậc bề trên. Theo đó, ngoài 3 hũ gạo muối nước, bát hương, bình hoa, đèn, nến, hoành phi, thì treo câu đối trên bàn thờ cũng là một trong những lựa chọn được rất nhiều gia chủ yêu thích. Bởi việc sử dụng câu đối trang trí giúp không gian tâm kinh được tôn nghiêm, trang trọng hơn.
Không những thế, treo câu đối thờ cúng tổ tiên còn mang ý nghĩa sâu sắc hơn, đó là răn dạy con cháu đạo lý uống nước nhớ nguồn, luôn học tập lao động tốt, lấy tâm, lấy đức làm trọng để không phụ công lao của cha ông đi trước, đồng thời giúp cuộc sống gia đình thêm tốt đẹp, êm ấm hơn.
Đặc biệt, nếu gia chủ chọn được câu đối hay và phù hợp với mục đích sử dụng và mong ước của gia đình, kết hợp với việc treo câu đối chuẩn phong thủy sẽ mang đến cho bản thân và gia đình nhiều phú quý, tài lộc, may mắn trong cuộc sống, công việc làm ăn có nhiều cải thiện, quý nhân phù trợ giúp đỡ.
✅✅✅ Xem thêm: Cách bố trí ban thờ tam cấp
Nguyên tắc chọn câu đối treo bàn thờ .
câu đối treo bàn thờ là vật phẩm tâm linh, do đó khi chọn lựa câu đối gia chủ cần tuân thủ những nguyên tắc sau:
Về chất liệu
Câu đối chủ yếu được làm trên chất liệu gỗ hoặc đồng. Với các hộ gia đình thì ta nên chọn hoành phi câu đối bằng gỗ như gỗ gụ, gỗ hương, gỗ mít…bởi vì những loại gỗ này có độ bền, chắc và khả năng chống mối mọt cao khi phủ vecni và sơn son thếp vàng sẽ tạo lên sự sang trọng. Còn hoành phi câu đối bằng chất liệu đồng sẽ phù hợp với không gian thờ lớn và quy mô hơn như từ đường, nhà thờ họ.
Về kích thước
Khi lựa chọn câu đối để trang hoàng bàn thờ, gia chủ cần tính toán kích thước sao cho cân đối nhất với không gian thờ cúng, và bộ cuốn thư liễn thờ đi kèm. Không nên chọn câu đối có kích thước quá to hoặc quá nhỏ sẽ làm mất đi sự cân đối và tính thẩm mỹ cho nơi thờ tự.
✅✅✅ Xem thêm:Kích thước án gian thờ bao nhiêu là hợp lý?
Cách treo câu đối cho bàn thờ gia tiên
Với gia đình có bàn thờ nhỏ, chúng ta cần lựa chọn câu đối với kích thước tương tự và căn chỉnh ốp hoặc dán câu đối lên tường hoặc 2 cột trước của bàn thờ để tiết kiệm không gian. Đồng thời cách làm này cũng giúp bộ hoành phi câu đối hòa hợp hơn với bàn thờ, tạo cảm giác bền vững, chắc chắn. Với những ban thờ lớn có cấu trúc phức tạp hơn thì gia chủ nên nhờ sự giúp đỡ của các chuyên gia để họ tính toán khoảng cách và vị trí treo hợp lý, đạt độ chính xác và thẩm mỹ cao nhất.
Cách treo hoành phi câu đối cho nhà thờ họ
Nhà thờ họ thường là được xây dựng theo kiểu nhà 3 gian truyền thống lợp ngói với gian thờ nằm chính giữa nhà. Nên khi treo câu đối ta treo trực tiếp lên hai cột nhà thay vì treo lên tường. Với những nhà thờ họ lớn hơn gia chủ thường thiết kế thêm cửa võng thờ để tăng thêm sự hoành tráng và ấm cúng. Đối với kiểu nhà thờ này, ta có thể treo 2 lớp hoành phi câu đối, lớp lớn bên ngoài phía trước ban thờ và lớp nhỏ bên trong ngay trên ban thờ để tăng sự uy nghi cho nhà thờ.
Khi treo câu đối gia chủ phải biết được ý nghĩa của nó. Vì mỗi bộ hoành phi câu đối sẽ được khắc chữ Hán, chữ Nho khác nhau. Ví dụ câu đối thờ thánh mẫu sẽ khác với câu đối thờ cúng tổ tiên; câu đối cho nhà thờ họ Trần sẽ khác với bộ hoành phi câu đối ở đình chùa… Nếu biết được cách bày trí này bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc lựa chọn bộ cuốn thư câu đối phù hợp nhất với gia đình mình.
Một số mẫu câu đối treo bàn thờ ý nghĩa
Nếu như câu đối bàn thờ bằng chữ Việt được ví như “cái bóng” phản ánh một cách chân thực về tính khí, gia phong, nề nếp của một gia đình. Thì câu đối chữ Hán được người Trung Quốc ví như tinh hoa của tinh hoa văn phong. Vì vậy, mỗi khi chọn câu đối bạn cần cân nhắc nội dung truyền tải của chúng với con cháu để câu đối phát huy đúng ý nghĩa của nó. Dưới đây là một số mẫu chữ Việt và chữ Hán hay nhất, mời bạn cùng tham khảo.
1. Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh
Phúc ấm nhi tôn bách thế vinh
- Đức tổ quang vinh hương vạn cổ
Từ môn hiển hách tráng thiên thu
- Ngày tháng yên vui nhờ phúc ấm
Cần kiệm sớm hôm dựng cơ đồ
- Tổ tiên xưa vun trồng cây đức lớn
Con cháu nay giữ gìn nhớ ơn sâu
- Lấy trung hiếu trì gia bền vững
Dùng đức nhân xử thế lâu dài
- Tổ tông gieo trồng nền điền phúc
Cháu con canh tác nết viên tân
- Nhờ tiên tổ anh linh phù hộ
Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành
- Tổ tiên ta dày công xây dựng
Con cháu nhà ra sức trùng tu
- Tổ đường bách thế hương hoa tại
Duệ tộc thiên thu phúc lộc trường
- Họ hàng tôn quý công danh muôn thuở chẳng phai phai màu
Tổ miếu thiêng liêng phúc đức nghìn thu còn tỏa sáng
- 德 大 教 傢 祖 宗 盛
功 膏 開 地 後 世 長
Đức đại giáo gia tổ tiên thịnh
Công cao khai địa hậu thế trường
Dịch nghĩa
Công lao mở đất lưu hậu thế
Đức cả rèn con rạng tổ tông
- 本 根 色 彩 於 花 叶
祖 考 蜻 神 在 子 孙
Bản căn sắc thái ư hoa diệp
Tổ khảo tinh thần tại tử tôn
Dịch Nghĩa
Sắc thái cội cành thể hiện ở hoa lá
Tinh thần tổ tiên trường tồn trong cháu con
- 百 世 本 枝 承 旧 荫
千 秋 香 火 壮 新 基
Bách thế bản chi thừa cựu ấm
Thiên thu hương hỏa tráng tân cơ
Dịch Nghĩa
Phúc xưa dày, lưu gốc cành muôn thủa
Nền nay vững, để hương khói nghìn thu
- 德 承 先 祖 千 年 盛
愊 荫 兒 孙 百 世 荣
Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh
Phúc ấm nhi tôn bách thế gia
Dịch Nghĩa
Tổ tiên tích Đức ngàn năm thịnh
Con cháu nhờ ơn vạn đại vinh.
- 木 出 千 枝 由 有 本
水 流 萬 派 溯 從 源
Mộc xuất thiên chi do hữu bản
Thuỷ lưu vạn phái tố tòng nguyên
Dịch Nghĩa
Cây chung nghìn nhánh sinh từ gốc
Nước chảy muôn dòng phát tại nguồn…
- 有 開 必 先 明 德 者 遠 矣
克 昌 厥 後 继 嗣 其 煌 之
Hữu khai tất tiên, minh đức giả viễn hỹ
Khắc xương quyết hậu, kế tự kỳ hoàng chi
Dịch Nghĩa
Lớp trước mở mang, đức sáng lưu truyền vĩnh viễn,
Đời sau tiếp nối, phúc cao thừa kế huy hoàng.
- 上 不 负 先 祖 贻 流 之 庆
下 足 为 後 人 瞻 仰 之 标
Thượng bất phụ tiên tổ di lưu chi khánh
Hạ túc vi hậu nhân chiêm ngưỡng chi tiêu
Dịch nghĩa
Trên nối nghiệp Tổ tiên truyền lại,
Dưới nêu gương con cháu noi theo.
Trên đây là những thông tin liên quan đến câu đối treo bàn thờ . Cảm ơn quý đọc giả đã theo dõi bài viết của chúng tôi. Nếu quý chủ đâu tư cần thiết kế nhà thờ họ hoặc những công trình kiến trúc tâm linh có thể liên hệ với chúng tôi theo số điện thoại 0977. 703. 776 các kiến trúc sư của chúng tôi sẽ tư vấn giúp bạn.